Sürekli mutsuzluk çekiyor musunuz, ya da sebepsiz mental düşüşler? Hepsinin bilimsel bir açıklaması var.
İnsan beyni iyi davranışları ödüllendirir, kötü davranışları cezalandırır. Böylece her insan ister istemez hatalarını düzeltmek ister. Ödüllendirme mekanizmasının kilit unsuru beynin merkezindeki ventral tegmental adlı bölge. Burada nöronlar size haz veren ve sizi tatmin eden dopamini salgılıyor. Ödül mekanizması beynin hafıza ve davranışları kontrol eden bölümleriyle bağlantılı. Bu sayede bu davranışı tekrarladığınızdan emin oluyor.
Ödüllendirme mekanizması doğru çalıştığı sürece hiçbir sıkıntı yok, fakat sizi ödüllendiren bir davranışı tekrarlamak her zaman sağlıklı olmuyor. Örneğin uyuşturucu maddeler beynin bu bölümünü tetikleyip sizi kendine bağlayabiliyor. Uyuşturucunun ödüllendirilecek bir şey olmadığını bilmenize rağmen kullanmaya devam edebiliyorsunuz.
Beyinde dopamin üretimi sizin kendinizden farkında olmanız açısından da çok önemli. Eğer sizin ilişki hayatınız iyi gidiyorsa dopamin üretilir. Çünkü bir insanın ilişkisinin iyi gitmesi için günlük hayatının da iyi gitmesi gerekir. Sonuçta ekonomik açıdan çok sıkıntılı günler geçiren birinin düşüneceği şey ilişkiye girmek değildir. Eğer öyleyse bozuk bir toplumsal düzen vardır. Siz pornografi ve mastürbasyon yoluyla kendinize suni zevk veriyorsanız beyninizin ödüllendirme mekanizmasının da bozulmasına sebep oluyorsunuz. Pornografi ve mastürbasyon size bunları okurken insan hayatının doğal bir parçası gibi gelebilir. Ancak yanlış, böyle düşünmenizi sağlayan da dopamin. Kendinizi ödüllendiriyorsunuz, kendinizi bunun doğru bir davranış olduğuna inandırıyorsunuz. Bu da sizin sağlıklı bir cinsel hayata kavuşmanıza engel oluyor, karşı cinsle ilişki kurmada isteksizlik yaşamanıza neden oluyor. Çünkü çok zahmetli, kendi kendinizi tatmin edebiliyorken neden iletişim kurasınız ki?
Ayrıca bütün bunlar size doyumsuzluk da veriyor. Sürekli mutlusunuz, istediğiniz an da mutlu olabiliyorsunuz. Bir süre sonra mutlu olmanın da ölçüleri devreye giriyor, hep daha mutlu olmak istiyorsunuz. Elde ettiğiniz başarılardan mutlu olmamaya başlıyorsunuz. Kendinizi ödüllendirmeyince başarılarınızın da devamı gelmiyor. Bu bir çukur.
Dopamin diyeti de paketli gıdalar tüketmekten, pornografiden, mastürbasyondan, fast-food tüketiminden uzak durmayı kapsayabilir. Siz kendinize uyabileceğiniz ölçüde bir dopamin diyeti düzenleyebilirsiniz. Eğer iradenize güveniyorsanız bunların hepsini birden hayatınızdan çıkarabilirsiniz, veya kademeli olarak bırakabilirsiniz veya belirli aralıklarla bunları kendinize verebilirsiniz. Bunları belirli aralıklarla kendinize veriyorsanız bunların arasında kesinlikle kaçamak olmamalı.
Örneğin bir haftada sadece bir paket paketlenmiş gıda tüketebilirim diyorsanız asla ikincisi gelmemeli çünkü siz yine anlık bir irade kaybınızda kendinizi ödüllendirmiş oldunuz. Vücudunuz her zora girdiğinde bunu sizden istemeye başlar. Bunu kontrol etmenin en iyi yolu da arkadaşlarınızla diyette olduğunuzu paylaşmanız ve onların sizin iradenizin zayıf olduğu anlarda size destek olmasını istemenizdir.
Bütün bu zararlı şeylerden uzak durunca artan zamanınızda kendinizi geliştirebilirsiniz. Bu gelişmeyle başarılar elde edebilirsiniz. Üstelik bu elde ettiğiniz başarılar eskisinden farklı olarak sizi daha çok mutlu edecek ve daha çok ödüllendirecek çünkü artık doyumsuz bir insan değilsiniz, sebepsiz mutsuzluk yaşamıyorsunuz.
İnsan beyni iyi davranışları ödüllendirir, kötü davranışları cezalandırır. Böylece her insan ister istemez hatalarını düzeltmek ister. Ödüllendirme mekanizmasının kilit unsuru beynin merkezindeki ventral tegmental adlı bölge. Burada nöronlar size haz veren ve sizi tatmin eden dopamini salgılıyor. Ödül mekanizması beynin hafıza ve davranışları kontrol eden bölümleriyle bağlantılı. Bu sayede bu davranışı tekrarladığınızdan emin oluyor.
Ödüllendirme mekanizması doğru çalıştığı sürece hiçbir sıkıntı yok, fakat sizi ödüllendiren bir davranışı tekrarlamak her zaman sağlıklı olmuyor. Örneğin uyuşturucu maddeler beynin bu bölümünü tetikleyip sizi kendine bağlayabiliyor. Uyuşturucunun ödüllendirilecek bir şey olmadığını bilmenize rağmen kullanmaya devam edebiliyorsunuz.
Beyinde dopamin üretimi sizin kendinizden farkında olmanız açısından da çok önemli. Eğer sizin ilişki hayatınız iyi gidiyorsa dopamin üretilir. Çünkü bir insanın ilişkisinin iyi gitmesi için günlük hayatının da iyi gitmesi gerekir. Sonuçta ekonomik açıdan çok sıkıntılı günler geçiren birinin düşüneceği şey ilişkiye girmek değildir. Eğer öyleyse bozuk bir toplumsal düzen vardır. Siz pornografi ve mastürbasyon yoluyla kendinize suni zevk veriyorsanız beyninizin ödüllendirme mekanizmasının da bozulmasına sebep oluyorsunuz. Pornografi ve mastürbasyon size bunları okurken insan hayatının doğal bir parçası gibi gelebilir. Ancak yanlış, böyle düşünmenizi sağlayan da dopamin. Kendinizi ödüllendiriyorsunuz, kendinizi bunun doğru bir davranış olduğuna inandırıyorsunuz. Bu da sizin sağlıklı bir cinsel hayata kavuşmanıza engel oluyor, karşı cinsle ilişki kurmada isteksizlik yaşamanıza neden oluyor. Çünkü çok zahmetli, kendi kendinizi tatmin edebiliyorken neden iletişim kurasınız ki?
Ayrıca bütün bunlar size doyumsuzluk da veriyor. Sürekli mutlusunuz, istediğiniz an da mutlu olabiliyorsunuz. Bir süre sonra mutlu olmanın da ölçüleri devreye giriyor, hep daha mutlu olmak istiyorsunuz. Elde ettiğiniz başarılardan mutlu olmamaya başlıyorsunuz. Kendinizi ödüllendirmeyince başarılarınızın da devamı gelmiyor. Bu bir çukur.
Dopamin diyeti de paketli gıdalar tüketmekten, pornografiden, mastürbasyondan, fast-food tüketiminden uzak durmayı kapsayabilir. Siz kendinize uyabileceğiniz ölçüde bir dopamin diyeti düzenleyebilirsiniz. Eğer iradenize güveniyorsanız bunların hepsini birden hayatınızdan çıkarabilirsiniz, veya kademeli olarak bırakabilirsiniz veya belirli aralıklarla bunları kendinize verebilirsiniz. Bunları belirli aralıklarla kendinize veriyorsanız bunların arasında kesinlikle kaçamak olmamalı.
Örneğin bir haftada sadece bir paket paketlenmiş gıda tüketebilirim diyorsanız asla ikincisi gelmemeli çünkü siz yine anlık bir irade kaybınızda kendinizi ödüllendirmiş oldunuz. Vücudunuz her zora girdiğinde bunu sizden istemeye başlar. Bunu kontrol etmenin en iyi yolu da arkadaşlarınızla diyette olduğunuzu paylaşmanız ve onların sizin iradenizin zayıf olduğu anlarda size destek olmasını istemenizdir.
Bütün bu zararlı şeylerden uzak durunca artan zamanınızda kendinizi geliştirebilirsiniz. Bu gelişmeyle başarılar elde edebilirsiniz. Üstelik bu elde ettiğiniz başarılar eskisinden farklı olarak sizi daha çok mutlu edecek ve daha çok ödüllendirecek çünkü artık doyumsuz bir insan değilsiniz, sebepsiz mutsuzluk yaşamıyorsunuz.
Yorumlar
Yorum Gönder